Φωτορομάντζο Αλεξάνδρειας, ημερολόγιο από 23 έως 31 Μαρτίου 2023
Φωτογραφίες και κείμενο © Γιάννη Καλλιανιώτη
8η ημέρα 30/3/2023
Έχω ραντεβού στις 10.00 με τον Γιώργο Κυπραίο για περιήγηση και …ονοματοδοσία αρχοντικών στο Καρτιέ Γκρέκ.
Άρχισα το ρεπεράζ μόνος μου από τις 9 ανερχόμενος την οδό Πτολεμαίων από την οδό Σουλτάν Χουσέϊν. Η κεραμοσκεπή λείπει από την γωνιακή έπαυλη και τα παράθυρα στον πάνω όροφο χάσκουν. Πανωσήκωμα ? Αρχή κατεδάφισης?
Ανήκει σε κάποια δημόσια αρχή, δεν έμαθα παραπάνω, τον Οκτώβριο του 2023, το βρήκα στην ίδια κατάσταση.
Για σύγκριση
παραθέτω φωτογραφίες της διπλανής έπαυλης το 2010
Η επιγραφή του εργολάβου
4, οδός Πτολεμαίων, διαγώνια με την έπαυλη Σαλβάγου. Το πιο οικείο σε μένα Μέγαρο. Εδώ στο παλιό Ελληνικό Προξενείο εργάστηκε ο πατέρας μου από το 1948, έως το 1971. Μου είχε πει ότι ήταν δωρεά της οικογένειας Σακελλαρίδη στο Ελληνικό Κράτος.
Ο Γ. Κυπραίος το γνωρίζει ως
ένα από τα Μπενάκικα. Το μονόγραμμα ΤΒ στις σιδεριές ενισχύει την θεωρία του.
Βεβαίως μπορεί να είχε εν τω μεταξύ περάσει στην ιδιοκτησία των Σακελλαρίδη.
Αριστερά οίκημα για το τότε προσωπικό, αργότερα υπηρεσία Μετανάστευσης, η θέση για την άμαξα, αργότερα γκαράζ, το κύριο κτίριο. Στην πανύψηλη πόρτα, άνοιγε δεξιά ένα μικρότερο πορτάκι σε ωραία μαρμαρόσκαλα.
Στο δεξί πλάι στην οδό Φαραώ, μικρός κήπος, άλλοτε στρωμένος με άσπρο χαλίκι. Δύο μεγάλες καγκελόπορτες επέτρεπαν είσοδο και έξοδο αμαξών.
Το αμέσως διπλανό κτίριο με το μονόγραμμα του Φαργάλη Πασά. Έχει δίδυμη είσοδο στο πίσω αδιέξοδο δρομάκι.
Η έπαυλη που στέγαζε το «Ατελιέ», κέντρο Γραμμάτων και Τεχνών.
Στην κάτω φωτογραφία η πίσω μεριά της έπαυλης.
Εδώ πρέπει να κάνω και μιά αναφορά στην γειτονική έπαυλη του Λουκά Μπενάκη.
Σήμερα έδρα ακόμη μιάς τράπεζας, η οποία έχει τοποθετήσει μεταλλικές επενδύσεις, πίσω από τις επιβλητικές γρίλιες του κήπου, ώστε να είναι πρακτικά αδύνατη η φωτογράφιση.
Μόνο εμφανές από το πεζοδρόμιο, το αέτωμα του προστύλου και οι απολήξεις των δύο κυλινδρικών κιόνων που το στηρίζουν. Είναι αριστοτεχνικά κομμένοι από τους μαρμαροτεχνίτες, ώστε τα νερά του υπόλευκου γρανίτη να ανεβαίνουν ελικοειδώς, σαν διακριτικά ένθετα φύλλα φοίνικα, στον έναν αριστερόστροφα, στον άλλον δεξιόστροφα.
Αυτή την έπαυλη, με άθικτο το εσωτερικό, διατηρούσε ο Λουκάς Μπενάκης χάριν της επιβίωσης του υπηρετικού του προσωπικού, μέχρι την δεκαετία του 1970. Την παραχωρούσε όσο έμειναν στην Αλεξάνδρεια, στην αγαπητή μας καθηγήτρια του Αβερωφείου, Βιργινία Βέργη-Νέρη και στον σύζυγό της Νικόλαο Νέρη, του οποίου ήταν καλός φίλος.
Κτίρια ιδιοκτησίας των Σχολείων του ιδρύματος
Βαρώνου Μενάσσε στην οδό Σουλτάν Χουσσέϊν (σημερινή οδός Ισταμπούλ)
Αμέσως μετά, στροφή αριστερά στον δρόμο του Ελληνορωμαϊκού Μουσείου
Απέναντι ακριβώς από το Μουσείο, ο δρόμος που οδηγεί στην μικρή πλατεία των 5 Φανών. Ακολουθούν τα ακίνητα Άντα ένα μεγαλόπρεπο σύνολο κτιρίων γύρω από μιά μικρή εσωτερική πλατεία με διακριτική είσοδο από την οδό Φουάντ.
Ανάμεσα στο Μουσείο και την πολυκατοικία Μενάσσε
στο 65 της οδού Φουάντ, ήταν το Διοικητήριο που κάηκε, όπως και τα Αρχεία του
το 2011.
Στο δεξί άκρο της πολυκατοικίας βρίσκεται το καφέ 1924 by Paraskevas, «βαφτιστήρι» του Γιώργου Κυπραίου, που με περιμένει εκεί, μοναδικός πελάτης, Ραμαζάνι γαρ. Το κτίριο είναι έργο του αρχιτέκτονα Παρασκευά το 1924 και βραβεύθηκε γι’ αυτό.
Ο Γιώργος σε μεγάλα κέφια. Μόλις βγαίνομε από το καφέ, μας σταματά η υπεύθυνη του Μουσείου απέναντι, μια σύγχρονη νεανική κυρία με στυλ και υπέροχα μαλλιά που ανεμίζουν στον αέρα.
Τον ρωτά και σημειώνει επί τόπου, τα ονόματα των πρώτων χορηγών του Μουσείου που βρίσκονταν χαραγμένα στην τιμητική στήλη, που παράπεσε στην ανακαίνιση και που μόνον εκείνος θυμάται.
Ας ελπίσομε…
Αρχίζομε την λιτάνευση των κτιρίων από το αρχοντικό του Συναδινού (γκρανσινιόρη τον αναφέρει η Δέλτα), πιο κάτω του Βατιμπέλα και του ίδιου του Μπενάκη πάνω στην οδό Φουάντ.
Τερατούργημα στην θέση της έπαυλης Βατιμπέλα
Η έπαυλη Μπενάκη. Δεξιά στην γωνιά η διπλή είσοδος/έξοδος για την άμαξα.
Δίπλα ακριβώς η έπαυλη του Λεβαντίνου Αμπού Σάναμπ. Απέναντί της κάποτε το μπακάλικο Μακρή και ο φούρνος Λιακόπουλου. Αμέσως μετά η έπαυλη Σούρσοκ.
Από ένα ανοιχτό παράθυρο του Μπενάκικου φαίνονται τα βιτρώ με πολύχρωμες Ιωνικές κολώνες που περιβάλλονται από πολύχρωμα φυλλώματα
Η πλαϊνή πόρτα του κήπου. Πίσω, πιθανόν η σκάλα που περιγράφει η Δέλτα στις «Πρώτες Ενθυμήσεις».
Ακολουθεί ο μεγάλος κήπος που ένωνε αυτό το
αρχοντικό με το άλλο Μπενάκικο που βλέπει στην οδό Φαραώ. Στον χώρο που ήταν
κήπος είναι χτισμένες σήμερα 3 πολυκατοικίες.
Η μεγάλη σκάλα φωτίζεται από ένα πολύ αχνό βιτρώ. Το κεντρικό πανώ του, σκεπασμένο από αφίσα με Νεοφαραωνικό θέμα.
Αυτά μπορέσαμε μόνο να δούμε. Η είσοδος μας επετράπη, χάρις στην κάρτα μέλους της Bibliotheca Alexandrina του Γ. Κυπραίου.
Η καγκελόπορτα του κήπου
Η παρουσία και η εισαγωγική ρητορική του Γιώργου, κάνουν το θαύμα τους και κατ’ αρχήν μας επιτρέπεται η είσοδος και φωτογράφηση του κήπου, αργότερα και του ισογείου.
Στον 1ο όροφο γίνεται
μάθημα χορού, ενώ στο μεγάλο σαλόνι μόλις τελείωσε το γυάλισμα του παρκέ,
οπότε… δεν…
Η είσοδος
Στο βάθος η πόρτα του μεγάλου σαλονιού
Το βιτρώ της σκάλας ( το σχέδιό του αχνοφαίνεται και από το εξωτερικό του σπιτιού)
Οι ερωτιδείς και η υπογραφή του καλλιτέχνη G. NERET PARIS
Η έξοδος
Ο Γενικός Πρόξενος είναι προσηνής και φιλόξενος, με παρουσιάζει σε μοναδική προτομή της πρωτοπόρου γυναίκας των Ελληνικών Γραμμάτων.
Η Κυρία Πηνελόπη Δέλτα
Η έκθεση
εκτείνεται σε σειρά μεγάλων αιθουσών και περιλαμβάνει περισσότερες από 300
φωτογραφίες από το 1904 μέχρι περίπου τα τέλη του αιώνα.
Ας επισκεφθούμε
μέρος της.
Οι λεζάντες συμπληρώθηκαν
ως προς την ταυτοποίηση των προσώπων κατά δύναμιν και με την πολύτιμη βοήθεια του
Γιώργου Δαγιάντη.
Η Κοινοτική Επιτροπή
γύρω στο 1970. Από αριστερά Θ. Κυρίτσης, Χ, κ. Ακριβιάδης, Χ, κ. Ποθητός, Χ, κ.
Αθανασόπουλος, κ. Ζήσου, Κα Αλεξάνδρα Θλιβίτου, κ. Στεφανόπουλος, κ. Ράππας, κ.
Βελεντζάς, κ. Φορμόζης, Κ. Μακρής.
Αλεξάνδρεια 1945. Το Ελληνικό Προξενικό Κακουργιοδικείο. Αριστερά με τις μουστάκες και την χαρακτηριστική αμφίεση ο Καβάσης του Προξενείου. Πίσω του χαμογελαστός ο Δικηγόρος Κωνσταντίνος Σάνδης ( κατόπιν Πρόεδρος ΕΚΑ, 1974). Αριστερά επίσης πανύψηλος με μουστάκι, ίσως ο κ. Μητσιάλης?
Από αριστερά Αρχολέκας, Γ. και Τ. Κυρίτσης, Στέλιος Κουκουτάς, Καίτη και Μαίρη
Ιωάννου, Ελένη και Μυρτώ Κυρίτση
Το ξυλουργείο Π.Φ.Λυσσαίου την δεκαετία
του 1930. Συλλογή Αφκουλιώτου
Πλέξιμο των βαΐων, για τον Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Σάββα 1960,
συλλογή Τρεχαντζάκη, από αριστερά Καπετανάκης, Τιμοθέου.
Γαμήλια φωτογραφία στον Καθεδρικό Ναό του
Ευαγγελισμού 1940? Φωτο Κ. Ρήττας
Νεόνυμφοι. Συλλογή Παπαντώνη
Το «τριανταφυλλάκι της
Μεγάλης Παρασκευής στον Ναό Του Προφήτη Ηλία (συνοικίαΤζανακλή),αρχές της
δεκαετίας του 1970.
Από αριστερά Ντόρης
και Ελένη Βαφειάδη, οι μικροί Ανδρέας και Μίμης Βαφειάδης, δεξιά Κουμίδης υιός
και πατήρ, Μίρκα Βαφειάδη, Στο μέσον πίσω η Δις Αθηνά Ρέτου, φιλόλογος και η Κα
Κική Βαφειάδη(Συλλογή Βαφειάδη)
Ελληνικό Νοσοκομείο «Θεοχάρης Κότσικας»
Το παλαιό κτίριο όπου στεγαζόταν το Αντωνιάδειο Γηροκομείο
Θεατρική παράσταση της Ένωσης
«Αισχύλος-Αρίων». (1960?) Συλλογή Βαγιωνάκη
Η λεζάντα γράφει Ο ιερός Λόχος
παρελαύνει στο Κλαμπ Ελ Αλαμέϊν στο Κάϊρο
(μου φαίνεται περίεργος ο χιονοδρομικός εξοπλισμός, όσο
για τέτοιο κλαμπ δεν έχω ξανακούσει)
Πιθανόν γυναικεία ομάδα βόλλεϋ ΑΕΕΑ, Συλλογή Σωτηρίου
Στο μπαρ του Club de Chasse et de Pêche στην Σιλσίλα,
δεκαετία του 1960,
Συλλογή Παπαντώνη
Γρηγόρης
Σαατσόγλου κιθάρα, Νικόλας Βλάχος ντραμς. Κάτω, Γιώργος Φλεμετάκης, Ελένη
Σάββα, Μαίρη Βεκρή, Σάββας Σάββα, Βάκης Λαμπής, Λένα Ποθητού, Παντελής
Απόδιακος. Κάτω, Στέλιος Κουκουτάς, Ν. Παπαχαραλάμπους, Ρουσόγλου, Τιμοθέου, Χαλβατζάκης, Χ, Άρτεμις Γεροντάκη, Ντόρης
Βλουτής, Χ.
Πάρτυ δεκαετία 1970, συλλογή Μαρκοζάνη Τούλα Καλαντζή, Λένα Ποθητού, Μαίρη Καρκάμπη,
Άρης Μαρκοζάνης, Γιάννης Ποθητός, Παναγιώτης Ιωσηφίδης, Γεωργιάδου ?
Νεαροί Αλεξανδρινοί σε νυχτερινό κέντρο, Στέλιος Κουκουτάς, Άρτεμις Γεροντάκη,
Αντρέας Ξενουδάκης,Τέρης Κυρίτσης ,
Λίτσα Γεροντάκη, Νικόλας Χατζηχαραλάμπους.
Αποκριάτικος χορός στην οικία Δαβαράκη 1948
Καλοκαιρινές διακοπές στην Dahabeya (péniche) της οικογένειας Τσάκου,
δεκαετία 1950, συλλογή Τσάκου
Παρέα Αλεξανδρινών
στο Άγκαμι, 1954, συλλογή Κατσιμπρή
Σκι στο Δυτικό λιμάνι της Αλεξάνδρειας, συλλογή Τσάκου
Συλλογή Ε.Ν.Ο.Α.
Άποψις ΕΝΟΑ, ημέρα προπονήσεως
κολυμβητών, δεκαετία 1960, συλλογή ΕΝΟΑ
Εσωτερικοί Αγώνες ΕΝΟΑ, 1964. Απονομή μεταλλίων από τον Γενικό Πρόξενο Β. Θεοδωρόπουλο, συλλογή ΕΝΟΑ.
Ομάδα Water Polo, δεκαετία 1960, συλλογή Ζουέ,
Περιφερειακό πρωτάθλημα Αλεξανδρείας, Νούζχα 1965, συλλογή ΕΝΟΑ
Εσωτερικοί Αγώνες
ΕΝΟΑ, οκτάκωπος, συλλογή ΕΝΟΑ
Παρέλαση Ελληνικών Προσκοπικών
ομάδων, Δημαρχιακό Στάδιο Αλεξανδρείας, ΕΛΙΑ
Πρόσκοποι και Λυκόπουλα,
Αλεξάνδρεια δεκαετία 1980, συλλογή Σακελλάρη
Ελληνίδες οδηγοί στην περιφορά του
Επιταφίου, δεκαετία 1980, συλλογή Σακελλάρη
Αριστερά Κα Χαρβάλα, Σάντρα Τζιμπάρα, πίσω ο Βασίλης Καρδιακός, δεξιά Μελίνα Φωκιαλάκη
Παραδοσιακοί χοροί στο Κοινοτικό Στάδιο, δεκαετία 1970, στο πρόσταγμα η δασκάλα της Τοσιτσαίας - Πρατσικείου Δημοτικής Σχολής Εύη Παγκάλου Ραμού. Συλλογή Βαφειάδη
Παρέλαση μαθητών στο Κοινοτικό Στάδιο, δεκαετία 2000, συλλογή Ελευθερίου
Το παλιό
κτίριο του Νηπιοτροφείου «Μάννα»
Το ανακαινισμένο κτίριο «Μάννα» που από το 2012 στεγάζει το Γηροκομείο της Κοινότητος
Το «Παιδικόν Άσυλο Μάννα» που στέγασε για πολλά χρόνια το Κυπριακό Προξενείο
Το Μπενάκειο Οικονομικό Συσσίτιο
Μπενάκειο, μάθημα Οικοκυρικών
Αsile des orphelins Bénaki, επί της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου, στα αριστερά η Σαλβάγειος Εμπορική Σχολή.
Επίσκεψη του
Γεωργίου Β! στα Σχολεία 1942, Φωτο. Ρήττας
Ανθεστήρια της 9ης Ιουλίου 1950, Κοινοτικό Στάδιο Σάτμπυ, Φωτο. Ρήττας
Ανθεστήρια της 9ης Ιουλίου 1950, Κοινοτικό Στάδιο Σάτμπυ, Φωτο. Ρήττας
Ανθεστήρια της 9ης Ιουλίου 1950, Κοινοτικό Στάδιο Σάτμπυ, Φωτο. Ρήττας
Ένα άρμα με ένα παρόμοιο μήνυμα
αναφέρει ο Στρατής Τσίρκας στην τριλογία του
Στιγμιότυπο από την γιορτή της σημαίας στο Κοινοτικό Στάδιο του Σάτμπυ, 1949 Φωτο. Ρήττας
Το γυμναστήριο του σχολείου, συλλογή Αβερωφείου
Κοινοτικό Στάδιο Σάτμπυ δεκαετία 1950, άλμα εις μήκος
(υποθέτω την
δεκαετία 1940 και δεύτερη από αριστερά στην δεύτερη σειρά η Κα Παπασιδέρη),
Γυμναστικές επιδείξεις στο Δημαρχιακό Στάδιο Αλεξανδρείας, συλλογή Αβερωφείου
και στην κατακόρυφο αναστροφή
Αλέκος Καλλιανιώτης, συλλογή Αβερωφείου
Άλμα σε ιππικό εφαλτήριο, Δημαρχιακό Στάδιο Αλεξανδρείας,
άλτης Αλέκος Καλλιανιώτης, συλλογή Αβερωφείου
Παρέλαση μαθητών στο Δημαρχιακό Στάδιο Αλεξανδρείας, δεκαετία 1950, συλλογή Ζουέ
(υποθέτω το ΣΑ για την Σχολή Αμφιέσεως?)
Άσκηση πάνω σε ιππικό εφαλτήριο στο Κοινοτικό Στάδιο του Σάτμπυ, Συλλογή Μανδραγού (υποθέτω το Φ για την Φαμηλιάδειο σχολή)
Εφορευτική Επιτροπή Αγώνων ΕΚΑ (υποθέτω γύρω στο 1940?)
Εφορευτική
Επιτροπή Αγώνων ΕΚΑ. Από αριστερά κ.Παρόδος, κ.Καρδιακός, Ξακουστός Μόσχος, δεξιά Τάκης Παπαδημητρίου. Κάτω ο κ.
Χιονάς. Γύρω στο 1970.
Παρέλαση
Ελλήνων μαθητών στο Δημαρχιακό Στάδιο πριν το 1952
Μαθήτριες των Ελληνικών Σχολείων στο Δημαρχιακό Στάδιο δεκαετία του 1930
Διελκυστίνδα στο
Κοινοτικό Στάδιο 1952, συλλογή Κατσιμπρή
Κεντρική σειρά Κα Σοφία Στεφανάκη, Κα Μαίρη Συνοδινού, Κα
Διονυσία Μουχάλου,
κ. Νικόλαος Γεράκης, Δις Αδαμοπούλου.
Μπροστά Δήμητρα Ιακώβου, Αμαλία
Παπαγεωργίου, Λιλίκα Θλιβίτου, Δάφνη Ζήσου,
περίπου 1971-1973?
Πίσω η Κα Μάρω Λαζάρου, συλλογή Θλιβίτου.
Η Ελληνική Φιλαρμονική Αλεξανδρείας στο Δημαρχιακό Στάδιο (1950-1960?) Συλλογή Τρεχαντζάκη
Η Ζερβουδάκειος αστική Σχολή, όπως διακρίνεται
από την αυλή του Μπενακείου
Αβερώφειο Γυμνάσιο, Τάξη Α!
Πίσω διακρίνεται το «Μάννα» Φωτ. Ρήττας
Ντίνος Άστορ, Ιγνάτιος Νοτιάς, Σταυρινίδης & Πέτρος Μαρμαράς, Στράτος Κασσίμης, Τζιλαλής, 1969-1970?
Μαθήτριες στο Αβερώφειο 1970? Κίκα Κουτσούκου, Σοφία Λεμπίδου, Μαίρη Τσιλτικλή, Ελπίδα Κασσίμη, Σεγκοπούλου?(Λαγκούση?), Σταθάκη, Μίρκα Πίττα, Μαίρη Κόντη.
Στο διάλειμμα, συλλογή Παπασιδέρη
Στην έξοδο του Σαλβαγείου (ίσως δεκαετία 1940)
Απονομή Διδακτορικού
της Σ. Μανδραγού επί χρόνια γιατρού του Αβερωφείου, συλλογή Μανδραγού
Σαλβάγειος Εμπορική Σχολή
Λεζάντα Αβερώφειο Γυμνάσιο εν
ώρα μαθήματος 2012, Φωτ. Μπιλίρης.
(Αμφιβάλλω λόγω
αμφιέσεως -ποδιές και κομμώσεων/συμπεριφορών. Μάλλον 1960 και όχι εν ώρα
μαθήματος)
Από το 1966 που την γνώρισα πάντα κλειστή.
Η καθημερινή χρηστική σκάλα
Τα σκούρα χρώματα δεν αντέχουν τόσο ήλιο
Η πόρτα του κήπου
Το βράδυ στην Ένωση
ετοιμάζουν βραδυά και φωταψίες Ραμαζανιού
Άλλοι αναχωρούν αύριο, άλλοι μόλις
ήρθαν.
Ραμαντάν καρίμ !
Φωτογραφίες και κείμενο © Γιάννη Καλλιανιώτη
Συνέχεια και τέλος
thymamai@remembering (katipouthymithika.blogspot.com) 9η ημέρα
Ιμπραημία, Άγιος Νικόλαος, Καϊρο, Μονή Αγίου Γεωργίου, εκεί Κοιμητήρια.