Σήμερα θα πάμε επισκέψεις !
Σήμερα, 6 Νοεμβρίου 2023, στην Αλεξάνδρεια, ξύπνησα το πρωϊ και είχα όρεξη γιά επισκέψεις.
Πήρα το τραμ από το Σάτμπυ και κατευθύνθηκα προς Ιμπραημία. Κατέβηκα στην στάση της ακριβώς.
Είναι δέκα παρά,...αυτή η πόλη δεν ξυπνάει νωρίς...
Σταθμός τραμ Ιμπραημίας, η αρχή της Rue Péluse (Πηλουσίου)
Στα δεξιά ο Αρμένης φαρμακοποιός Ανσουριάν, πολύ πιό κάτω αριστερά το σινεμά
La Gaité, το οποίο έχει δώσει στον δρόμο το σημερινό του όνομα
Το γιαπί στο οικόπεδο απέναντι λοξά, όπου βρισκόταν ο φούρνος και το ζαχαροπλαστείο του Χάμου, υψώνεται διστακτικά, με πολλές καθυστερήσεις.
Λέω να περάσω πρώτα από τους Ούμπερ. Η οκέλλα που μένουν είναι πάνω στις γραμμές του τραμ.
Περπατώ ψάχνοντας στα δεξιά μου...
Δεν είμαι βέβαιος γιά τον αριθμό , τηλεφωνώ στην Έλση στην Αθήνα,
Τι αριθμό έχει το σπίτι του Γιώργου; 93 ?
Να ρωτήσω...Γιώργο... ο αριθμός ; Όχι, 103 απαντάει εμβριθώς, 2ος όροφος μετά την mezzanine!
Κλείνω.
Σε λίγο τους στέλνω φωτογραφίες στο Viber.
Οι Ούμπερ δεν μένουν εκεί, από χρόνια ...τελευταία έφυγε η μητέρα, η κυρία Γαβριέλλα, κόρη Χάμου, διέσχιζε τα λίγα μέτρα που την χώριζαν από τον ομώνυμο φούρνο, όπου χρόνια διηύθυνε από την θέση του ταμείου.
Μιάς κάποιας εξωτερικής αυστηρότητας, λεπτή και σβέλτη, με λιτά γκρι ταγιέρ και μάτια καλυμμένα από γυαλιά φωτοσκίασης, γρήγορα έσκαζε εγκάρδιο χαμόγελο πανέξυπνης τρυφερότητας.
Μας διηγείτο, ότι οι γείτονες γνωρίζοντας ότι παιδιά και εγγόνια ζούσαν πιά στην Ελλάδα, την προσφωνούσαν σεβαστικά " γιά Μάμα ".
Ο πατέρας, Ιταλός την υπηκοότητα, ήταν γιός του Μάριο Ούμπερ, majordome της οικογένειας Σαλβάγου.
Μέρος των κήπων Σαλβάγου. Η οικογένεια του Μάριο ζούσε σε ένα κομψό châlet μέσα στο πάρκο.
Τα παιδιά του Μάριο, Ερνέστα και Αδόλφος στην βεράντα της έπαυλης Σαλβάγου.
Στον πόλεμο, όταν φιλοξενήθηκε στην έπαυλη ο Γεώργιος Β!, φούντωσαν τα σχόλια γιά την ασφάλεια του Βασιλέως, σε σπίτι με Ιταλό ματζορντόμο...ο νοικοκύρης του σπιτιού, Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος, έκανε πως δεν άκουσε...
Ο γιός του Αδόλφος,(γεν.1913) αναδεκτός της Αργίνης Σαλβάγου, τελείωσε το Εμπορικό τμήμα της Σχολής Saint Marc και εργάστηκε στις επιχειρήσεις τους και μετά την εθνικοποίησή τους. Τέσσερα από τα χρόνια του πολέμου, τα πέρασε έγκλειστος σε στρατόπεδο, όπως και οι υπόλοιποι Αλεξανδρινοί ομοεθνείς του. Η ατυχία της λάθος υπηκοότητας, την λάθος ιστορική περίοδο ...
Η οικογένεια Ούμπερ σε παραθαλάσσια κατοικία στην Μαντάρα της Αλεξάνδρειας, που οι επιχειρήσεις Σαλβάγου διέθεταν στα στελέχη τους εναλλάξ, (από αριστερά Γαβριέλλα, Γιώργος, Αδόλφος, Τάκης, περίπου το 1962, οικογενειακή συλλογή).
Δεν είχα συνειδητοποιήσει, ότι το σπίτι τους ήταν μόνο λίγα μέτρα μακρυά από το σημείο που άρχιζε η μάντρα του Σπόρτινγκ κλάμπ.
Στο παρακάτω στενό δεξιά μένουν οι Χιονάδες, ...να πήγαινα;
Μα τι ανόητος, μήπως είχες πάει όταν έμεναν εκεί; τώρα τους θυμήθηκες;
Ε, τότε πηγαίναμε σχολείο, δεν κάναμε επισκέψεις. Οι γονείς, ένα ζευγάρι αρχοντάνθρωποι, ο πατέρας δούλευε στα μακαρόνια Αντωνίου, η μητέρα, μιά ωραιότατη κυρία είχε την ιδιοτυπία γιά την εποχή, να έχει αφήσει τα μαλλιά της στο ολόλευκο φυσικό τους χρώμα. Είχαν τρία αγόρια αθληταράδες, στήριγμα της " Ένωσης" (Αθλητικής Ένωσης Ελλήνων Αλεξανδρείας). Τον Τάσο, τον αγαπητό μου συμμαθητή Τόλη και τον Νάσο. Δυστυχώς ο Τόλης μας άφησε νωρίς...τι ήθος, τι ευγένεια...
Παρακάτω στον ίδιο δρόμο, έμεναν οι Βλουτήδες, τα παιδιά τους, ο Ντόρης, ο Νότης και η καλλονή Σοφία, ήταν στις γειτονικές μου, χρονολογικά σχολικές τάξεις Αργότερα η περιουσιακή τους εκτόξευση, τους μετακίνησε στην έπαυλη του Μπαμπούρ Ελ Μάγια...
Και βέβαια το πατρικό του φίλου Πέτρου Λούτση, του Σωκράτους και της Αντωνίας...
Η οικογένεια Λούτση σε βραδυνή έξοδο το 1976
Η Αντωνία και ο Σωκράτης Λούτσης λίγο πριν φύγουν από την Αλεξάνδρεια το 1982. Εκείνος διαβάζει την καθημερινή Αλεξανδρινή εφημερίδα, τον οκτασέλιδο "Ταχυδρόμο"
Όλοι έχουν μετακινηθεί στην Ελλάδα, εκτός του Πέτρου που κρατά σπίτι στην Μαζαρίτα.
Η αλήθεια είναι ότι είχα ξεκινήσει γιά επισκέψεις, αλλά...δεν είχα που να πάω...
Κύτταζα την μάντρα του Σπόρτινγκ κλαμπ...κάποτε είμαστον μέλη...δεν είχα φέρει εκείνη την παλιά κάρτα μέλους από το 1970... ίσως με άφηναν να μπώ...
Τι στην ευχή, θα ρωτήσω.
Ο φύλακας στη πρώτη από τις πολλές φυλασσόμενες εισόδους, είναι απόλυτος: και βέβαια θα βρουν το όνομά σας. Θα πάτε στην διπλανή πύλη όπου και το Διοικητικό Κέντρο και θα το βρουν στο κομπιούτερ.
Αλλιώς; Υπάρχει και εισιτήριο 150 λιρών. Ισχύει από πρωϊας, μέχρι μεσονυκτίου. Κάπως γυάλισε το μάτι του, δεν με έκοβε και γιά τέτοιο εισιτήριο...που να τρέχεις, που να ψάχνεις...150 και μπήκα...(4-5 ευρώ).
Και νάμαι ξανά σε έναν από τους παραδείσους της παιδικής ηλικίας...
Ο πατέρας, ήθελε πάντα γιά τον αδελφό μου και γιά μένα το καλύτερο εφικτό.
Με μεσαίο ικανοποιητικό μισθό στο Ελληνικό Προξενείο, συμπλήρωνε το εισόδημά του με ιδιωτικές μεταφράσεις.
Είχε μεγαλώσει με πολύ περιορισμένα μέσα, ορφανός από μητέρα, αναφερόταν πάντα στα βιώματά του με χαμόγελο.
Η μητέρα πάλι, είχε ζήσει μέχρι τα 16 της σε μεγάλη οικονομική άνεση και σε πολυμελή αγαπημένη οικογένεια, η οικονομική τους όμως καταστροφή και μεγάλα οικογενειακά πένθη, την είχαν προσγειώσει βάναυσα.
Και τους δύο χαρακτήριζε η έλλειψη αυτοπροβολής, γλυκύτης, χιούμορ και έγνοια που έφτανε στην τρυφερότητα, γιά τους λιγότερο προνομιούχους.
Αυτά στο πλαίσιο του Σπόρτινγκ κλάμπ, που μαζί με το Γιώτ κλαμπ, ήταν οι προμαχώνες των Αλεξανδρινών προνομίων. Είμαστον μέλη και στα δύο.
Το Σπόρτιγκ, προσέφερε την πανσπερμία των αθλημάτων, μεταξύ των οποίων ιππασία, κολύμβηση, τέννις, σκουώς, κροκέ, γκολφ και τόσα άλλα.
Οι γονείς ήταν και οι δύο αθλητικοί στα νιάτα τους. Τώρα, στην μέση ηλικία, έβλεπαν τα παιδιά τους να ενδιαφέρονται μάλλον μετρίως γιά όλα αυτά τα προσφερόμενα.
Ευτυχώς, μας ήλκυσε η πισίνα και μάθαμε και οι δύο να κολυμπάμε πολύ καλά.
Βέβαια ο αδελφός μου Αλέκος, μεγαλύτερος κατά τρία χρόνια, ήταν πάντα δύο στάδια μπροστά σε ότι αφορά οποιοδήποτε άθλημα, όπως και σε πλείστα όσα θέματα.
Στην πισίνα, ένα χειμωνιάτικο πρωϊνό του 1967
Το σπόρ που έφερνε μιά κάποια επί πλέον κοινωνικότητα ήταν το ποδόσφαιρο 6 Χ 6, στο οποίο ήταν αφιερωμένο μία ευμεγέθης έκταση.
Εκεί συναντιόμασταν τις Κυριακές, με την οικογένεια Τσονάκη, με τρία αγόρια, τον Στέφη, τον Βύρωνα και τον Πωλ, την οικογένεια Λαμπή, με τον Ντάκη και τον Βάκη, την οικογένεια Κυδωνάκη, με τον Αλέκο και την οικογένεια Καλογήρου, με τον Γιάννη γιά απανωτά ματσάκια.
Οι περισσότεροι κατοικούσαν στην Ιμπραημία, εκτός από τους Τσονάκηδες, που έμεναν ακριβώς απέναντι από την μεγάλη είσοδο του Σπόρτιγκ επί της οδού Αμπουκίρ, (ίσως το δεύτερο από αριστερά των κτιρίων της φωτογραφίας).
Αυτά τα χρόνια ήταν λίγα, περίπου 1962-1967. Η διαρροή του Ελληνικού στοιχείου συνεχής, με μεγαλύτερο πλήγμα μετά του 1956, αυτό του πολέμου του 1967.
Ενθύμιο το αναμνηστικό μετάλλιο από το τελευταίο Παυλάκειο six-a-side, με χορηγό τον κ. Πέτρο Τσονάκη.
Από αριστερά, Βάκης Λαμπής, Στέφης και Πωλ Τσονάκης, δύο "γαφίρηδες" (υπάλληλοι-φύλακες) του Σπόρτινγκ και ανάμεσα ο Ντάκης Λαμπής. Από την ενδυμασία των γαφίρηδων (κατάλευκη), υποθέτω με την βράκα και το καπέλλο, κηπουρός (μπαξεβάνης) και ο νεαρός, μπαλλαδόρος στο τέννις
Στο σπίτι των Τσονάκη: η κυρία Κλεοπάτρα Καλογήρου, ο Πωλ Ακριβιάδης, Αλέκος και Γιάννης Καλλιανιώτης, περίπου το 1962, φωτογραφίες της κυρίας Καίτης Τσονάκη.
Προβολή ταινίας. Από αριστερά, Έλλη Κυδωνάκη, Στέφης Τσονάκης, Μπέμπα Καλλιανιώτη, Αλέκος Κυδωνάκης.
Από αριστερά, Βύρων Τσονάκης, Αλέκος Κυδωνάκης, Γιάννης Καλογήρου, Καίτη Τσονάκη.
Πίσω Έλλη Κυδωνάκη, Μπέμπα Καλλιανιώτη.
Από αριστερά, Σπύρος Καλλιανιώτης, Γιώργος Κυδωνάκης, Δημήτρης Καλογήρου
Από αριστερά Πάνος Λαμπής, Αγγελική Καλλιανιώτη, Κλεοπάτρα Καλογήρου, σε εξοχικό των Τσονάκη στο Μαριούτ (λίμνη Μαρεώτις, Αλεξάνδρεια).
Από αριστερά, Βύρων Τσονάκης, Γιάννης και Αλέκος Καλλιανιώτης, Ντάκης Λαμπής, Γιάννης Καλογήρου. Όρθια, η κυρία Ελένη Λαμπή.
Ο Δημήτρης Καλογήρου με τά παιδιά.
Δίπλα στα γήπεδα ποδοσφαίρου υπάρχει σήμερα αυτό το κλουβί-πάρκινγκ των παιδικών ποδηλάτων, με ενσωματωμένο γραφείο υπευθύνου, ώστε να μην κουράζονται οι γονείς να πηγαινοφέρνουν τα ποδήλατα των γόνων !
Ενώ τα παιδιά παίζαμε ποδόσφαιρο τις Κυριακές, οι γονείς κατευθυνόντουσαν προς το Club House, αλλο προνομιακό κονκλάβιο αποικιακής ηρεμίας, όπου απολάμβαναν το απεριτίφ τους. Το "Αμερικάνο", ήταν τότε στα φόρτε του.
Το Κλαμπ Χάους φωτογραφημένο τον Δεκέμβριο του 2009, ακόμη στην παλιά ραστώνη του από τον Αλέκο Καλλιανιώτη. Στο μέσον λιμνούλα, ίσως με νούφαρα.
Η είσοδος του Κλαμπ Χάους το 2023. Φυλάσσεται και ο αξιωματικός της αστυνομίας δεν επιτρέπει την φωτογράφιση ! Τώρα έχει το δικό του Μέγαρο !
Την δεκαετία του 1970, τα καρδιακά προβλήματα του πατέρα, οδήγησαν στην γνωστή ιατρική σύσταση, που ήρθε και η σειρά μας να ακούμε πλέον συχνά: Να περπατάτε !
Έτσι με συντροφιά την μητέρα, ή κάποιον από τους δυό γιούς, έκανε τον μεγάλο γύρο του Σπόρτινγκ.
Σήμερα υπάρχει φαρδύ ασφαλτοστρωμένο μονοπάτι, τότε απλώς περπατούσαμε στο γκαζόν, δίπλα στην αμμοστρωμένη τάφρο προορισμένη γιά την ιππασία, που περιέβαλλε όλη την τεράστια πράσινη έκταση. Περιττό να περιγράψω την προνομιούχο θέα που απολαμβάνουν οι όμορες πολυκατοικίες.
Φαίνεται ότι οι ώρες τους συμπίπτανε, όπως και οι συστάσεις των γιατρών τους, γιατί συχνότατα συναντούσαμε, πάντα σε αντίστροφη ελλειπτική πορεία την χαρακτηριστική φιγούρα του Φαργάλι Πασά.
Όχι υψηλός, μάλλον ξερακιανός, ξεχώριζε χάρις στο βυσσινί του κυλινδρικό φέσι (μη υποχρεωτικό και πρακτικά άφαντο περίπου από το 1952). Απρόσμενη σύγχρονη νότα (1970), μετρίως μακρυά μαλλιά εξείχαν πίσω από το φέσι, προσεκτικά χτενισμένα με γύρισμα προς τα έξω, υπόλευκα, σε αχνή μωβ απόχρωση. Το σύνολο συμπλήρωνε, γυριστό προς τα πάνω μουστάκι και κόκκινο μικρό γαρύφαλο στο πέτο του σταυρωτού μπλέηζερ.
Αντάλλασαν με τον πατέρα μιά χαιρετιστήρια κίνηση της κεφαλής και ευγενικά χαμόγελα.
Αργότερα τον βλέπαμε να αποχωρεί, στο τιμόνι μιάς σχετικά μικρής Ρολς-Ρόϋς του 1950.
Ο Φαργάλι Πασάς στο κέντρο, το 1978, στο μηνιαίο δείπνο των OV (Old Victorian) boys.
Από το βιβλίο: " Victoria College, a history revealed ," των Sahar Hamouda & Colin Clement , the American University in Cairo Press
Άλλες χαρακτηριστικές φιγούρες στο Σπόρτινγκ, ήταν ο γιατρός Γιαλούσης και η γυναίκα του, ένα συμπαθέστατο σπορτίφ ζεύγος που νόμιζες ότι ήταν αδέλφια, τόσο έμοιαζαν στα χαρακτηριστικά, στην κίνηση, στο στύλ.
Στο κατώφλι της τρίτης ηλικίας, ψηλοί, λεπτοί, χαμογελαστοί, χαρακτηριστικά underdressed γιά την εποχή, μόνιμα μαυρισμένοι ολοχρονίς καθ' ότι δεινοί ιστιοπλόοι, έλαμπαν από καλή διάθεση και αρχοντιά, στο τιμόνι μιάς συλλεκτικής κυπαρισσί ντεκαποτάμπλ Riley του 1936 (πολύτιμες λεπτομέρειες του φίλου Γιώργου Δηλαβέρη).
Και βέβαια διακριτικά αφανής, αλλά παντοδύναμος στα όρια του Σπόρτινγκ κλαμπ, ο Secrétaire Général, Σοφοκλής Χριστοφίδης, γιά μιά περίοδο και Πρόεδρος και της Κυπριακής Αδελφότητος.
Έπαυλη Βολανάκη (Προξενική κατοικία), Αλεξάνδρεια, γύρω στο 1974. Αγορεύει ο Σοφοκλής Χριστοφίδης. Αριστερά παρακολουθεί ο Διοικητής Αλεξανδρείας Αμπντέλ Μόνεϊμ Ουάχμπι χαμογελώντας ασκαρδαμυκτί, δεξιά το ζεύγος Καλλιανιώτη γνωρίζοντας την ιδιοσυγκρασία του ομιλητή, γελάει ήδη. Η μαμά, που πίνει μία ή δύο γουλιές την βραδυά, κρατά πάντα το ποτήρι σε γωνία επισφαλούς ισορροπίας.
Η ώρα προχωρεί και η θερμοκρασία ανεβαίνει. Περνώ μπροστά από τις κερκίδες, κλειστές πιά, που φιλοξενούσαν τις ιπποδρομίες κάθε Σάββατο και Κυριακή.
Από το Σάββατο το μεσημέρι, αντάλλασσαν ηχηρά τηλεφωνήματα οι φίλοι, Σπύρος, Φίλιππας και Λεωνίδας, με θέμα τις "κούρσες", δηλαδή τις επερχόμενες ιπποδρομίες και τις "αποκλειστικές" πληροφορίες που είχαν γιά την κατάσταση των αλόγων και τις προθέσεις των προπονητών, τα λεγόμενα "τυγιώ" (tuyau). Πολλά γέλια και άφθονη αυτοειρωνία, συνόδευαν τα μικροποσά που έπαιζαν.
Κοσμική ιεροτελεστία στην εποχή της Βασιλείας, οι κούρσες ( les courses), είχαν ξεπέσει σε τζογείο και σχετική κουρελαρία, οπότε το ευπρεπές Σπόρτινγκ, τις ...εντείχισε.
Αποχαιρετώ το Σπόρτιγκ και τους αρχιτέκτονές του
Μόνος, παρά τις τόσες επισκέψεις, παίρνω τον δρόμο του τραμ...
Δεν είναι μόνο πολυκατοικίες που τον περιστοιχίζουν...
αλλά και κλειστά αρχοντικά με χτισμένα παράθυρα...
Σ' αυτό εδώ, ίσως έμενε μιά Αλεξανδρινή Μπαίημπυ Τζαίην, που μάταια έκανε σκάλες τα μαλλιά της
Άλλα πάλι, κάπως κατοικούνται...
Δίπλα στον επόμενο σταθμό του τραμ, επιτέλους η Αλεξάνδρεια δίνει σήμα...
Ο "Χάμος" στην καινούργια του διεύθυνση !
Ο πάππος Δημήτρης Χάμος, κτηματίας και έμπορος σιτηρών από την Λήμνο, έφθασε στην Αλεξάνδρεια μετά την απελευθέρωση της νήσου το 1912.
Έχοντας ήδη εμπορικές σχέσεις με την πόλη, άνοιξε τον ομώνυμο φούρνο και αγόρασε τις γύρω οικοπεδικές εκτάσεις και έκτισε κατοικίες και μαγαζιά.
Το ενοικιοστάσιο που επιβλήθηκε μετά το 1952, ελαχιστοποίησε τις αποδόσεις των ακινήτων.
Σήμερα το ζαχαροπλαστείο Χάμου διοικείται από την 4η γενιά της οικογένειας.
Τα περίφημα "σαλεζόν" (salaisons), μικροσκοπικές αλμυρές λιχουδιές
Πτί-φούρ, καλλιτεχνικά διακοσμημένα και πεντανόστιμα
Ώρα γιά επισκέψεις με κεράσματα στους φίλους που απομένουν στο Μάννα, στην Κοινότητα, στην Ένωση.
Κείμενο και φωτογραφίες © Ιωάννης Καλλιανιώτης